18 lipca 2018 Udostępnij

Facebook Twitter Google+ Pinterest

Skąd wywodzi się zwyczaj jasełek?

Czym są tak naprawdę jasełka i skąd wzięła się ich tradycja? Jest to widowisko, które przedstawia narodzenie Chrystusa. Nazwa pochodzi od staropolskiego słowa jasło, które oznacza żłób. Tradycja jasełek mimo staropolskiego słowa nie pochodzi jednak z Polski, ponieważ jasełka jako przedstawienie wywodzą się z Włoch, a początek ich bierze się z działalności jaką podejmował święty Franciszek z Asyżu - wyjaśnia pracownik sklepu biala-lodka.pl

Tradycję jasełek a więc widowisk przedstawiających scenę z narodzin Jezusa Chrystusa w Betlejem zapoczątkował św. Franciszek, który po raz pierwszy takie przedstawienie zorganizował w 1223 roku na terenie Greccio we Włoszek. W naszym kraju pierwszy raz jasełka były organizowane na dworze św. Kingi, żony Bolesława Wstydliwego, pod koniec wieku XIII. Tradycja polska nakazuje, by okres przedstawiania jasełek rozpoczął się z drugim dniem Świąt Bożego Narodzenia, na święto św. Szczepana. Duży ładunek dramatyczności, klimat mistyczności możliwość uczestniczenia w tajemnicy Bożego Narodzenia wpływał na to, że jasełka były bardzo popularne. Ta ludowa sztuka była bardzo atrakcyjna, podnosił się dobór i sposób pokazywania postaci, które  brały udział w scenie.

Obok sceny narodzin Jezusa pojawiały się także elementy agrarne jak wół, osioł, sceny pasterskie. Wprowadzane były postaci egzotycznych królów, postać Heroda. Biblijne motywy były uzupełniane, pojawiały się nowe sceny, tak że ostatecznie jasełka były bardzo szerokie. Do scen wprowadzano diabły, mieszczan, rycerzy, egzotyczne karawany kupieckie, chłopów pracujących w polach, kobiety przy żniwach. Jasełka były bardzo blisko polskiej ludowości. Każda narodowość prezentująca jasełka dodawała sceny dla siebie właściwe.

W Polsce ogromnym powodzeniem cieszyły się również postacie bohaterów narodowych, które wprowadzane były do jasełek. Początkowo jasełka odbywały się tylko w kościelnych budynkach, gdy jednak widowiska były coraz bardziej swawolne a ich forma była luźna zaczęto wystawiać je w innych miejscach. Widzowie zaczęli reagować na nie nieobyczajnie, tak że doszło nawet do tego, że w 1736 roku zakazano wystawiania ich w kościele. Od tej daty w kościołach były jedynie szopki. Widowiska jasełkowe przeniosły się do karczm, szop, izb, na place i ulice w mieście. Z rąk duchowieństwa przeszły one raczej w ręce komediantów. Miejsce żywych postaci było zastępowane również przez kukiełki, którym głosu mogli udzielać kolędnicy, niekiedy byli to również aktorzy. Jasełka wyruszyły w podróż i pojawiały się również przedstawienia wystawiane w bogatych domach, na szlacheckich dworach czy w specjalnie organizowanych pomieszczeniach teatralnych.

Artykuł powstał we współpracy z scenariuszejaselek.pl