Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej (dawniej MSDS Material Safety Data Sheet), to dokument, który opisuje:

• Zagrożenia, jakie może powodować substancja chemiczna lub mieszanina
• Metody minimalizacji ryzyka związanego z kontaktem z substancją/mieszaniną
• Sposoby postępowania w sytuacji zagrożenia
• Zawiera podstawowe informacje fizykochemiczne.

Rozporządzenie 1907/2006/WE stanowi, że karta charakterystyki (dla substancji chemicznej) jest głównym narzędziem ułatwiającym przepływ informacji o zagrożeniach, zarządzanie ryzykiem i komunikację pomiędzy producentem, dostawcą i dalszym użytkownikiem substancji lub mieszaniny w łańcuchu dostaw. Wymagania REACH dotyczące kart charakterystyki zostały zmienione w celu odzwierciedlenia Globalnego Zharmonizowanego Systemu (GHS) i włączenia elementów GHS z rozporządzenia (WE) nr 1272/2008 do prawodawstwa UE.

Dla kogo przeznaczona jest Karta Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej?

Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest przeznaczona dla profesjonalistów, aby pomóc im w podejmowaniu niezbędnych środków ostrożności w pracy w celu ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego. Artykuł 31(8) rozporządzenia REACH stanowi, że karta charakterystyki substancji chemicznej jest udostępniana bezpłatnie w formie elektronicznej lub papierowej w ciągu jednego roku od pierwszej dostawy.

• Jeżeli substancja lub mieszanina spełnia kryteria klasyfikacji jako niebezpieczna zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008,
• jeżeli substancja jest trwała, toksyczna, wykazująca zdolność do bioakumulacji i toksyczna lub bardzo trwała i wykazująca bardzo dużą zdolność do bioakumulacji, zgodnie z załącznikiem XIII.
• w przypadku gdy substancja została umieszczona na liście ustanowionej na mocy art. 59 ust. 1 ("lista kandydacka") z powodów innych niż wymienione powyżej.

Jeżeli mieszanina chemiczna nie jest niebezpieczna zgodnie z tytułami I i II rozporządzenia (WE) nr 1272/2008, dostawca musi dostarczyć odbiorcy kartę charakterystyki.

• Substancja, która stanowi zagrożenie dla środowiska lub zdrowia ludzkiego w stężeniu jednostkowym wynoszącym 1 % lub więcej wagowo w przypadku mieszanin nie będących gazami oraz 0,2 % lub więcej objętościowo w przypadku mieszanin będących gazami.
• W mieszaninach niegazowych co najmniej jedna substancja jest substancją rakotwórczą kategorii 2 lub substancją działającą szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A, 1B i 2 lub substancją działającą uczulająco na skórę kategorii 1 lub substancją działającą uczulająco na drogi oddechowe kategorii 1. Może ona również oddziaływać lub być szkodliwa dla niemowląt karmionych piersią.
• Bioakumulacyjna i toksyczna (PBT), zgodnie z kryteriami określonymi w załączniku XIII, lub bardzo trwała (vPvB), zgodnie z kryteriami określonymi w załączniku XIII. Substancja, która przekroczyła wspólnotowe najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy, została dodana do wykazu ustanowionego zgodnie z art. 59 ust. 1.

Więcej na temat karty charakterystyki SDS znajdziesz na stronie https://consultchem.pl/karty-charakterystyki.html

Kto sporządza kartę charakterystyki produktów przeznaczonych na rynek polski?

Osoby kompetentne, posiadające odpowiednie kwalifikacje (odpowiednia wiedza merytoryczna m.in. z zakresu chemii, prawa i toksykologii) powinny opracować i wydać kartę charakterystyki substancji niebezpiecznej w języku polskim. Karty te są dostosowane do specyficznych potrzeb i wiedzy użytkowników.

Czy karta charakterystyki substancji chemicznej może być dosłownie przetłumaczona z języka obcego?

Karta charakterystyki musi być zgodna z wszystkimi przepisami Unii Europejskiej. Oznacza to, że w niektórych obszarach może być konieczne jej dostosowanie, np. w zakresie stężenia substancji lub preparatu. Wartości graniczne narażenia muszą być ustalone zgodnie z przepisami obowiązującymi w każdym kraju. Zagrożenia są opisane przy użyciu ścisłej terminologii. Nawet dosłowne tłumaczenie nie gwarantuje zgodności z przepisami.

Zgłoszenia do Biura do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych wymagają karty substancji i preparatów, które są wprowadzane do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kto jest odpowiedzialny za prawidłowe sporządzenie kart charakterystyki?

Producent, przedstawiciel lub importer substancji chemicznej jest odpowiedzialny za prawidłowe sporządzenie i wprowadzenie do obrotu bezpiecznej karty charakterystyki.

Status prawny karty charakterystyki substancji chemicznej 

Karta charakterystyki substancji chemicznej jest dokumentem określającym właściwości substancji chemicznych. Dlatego jest ona prawnie wymagana we wszystkich przypadkach. Unia Europejska, NAFTA i wiele innych krajów ustaliło parametry dla kart charakterystyki, które powinny zawierać szczegółowe informacje o substancjach chemicznych. Karta charakterystyki powinna być dostępna przez cały czas dla każdego, kto ma kontakt z niebezpiecznymi substancjami.

Karty charakterystyki a Unia Europejska

Chociaż karta charakterystyki jest wymagana w większości krajów na świecie, należy pamiętać, że każdy kraj ma swoje własne prawa i przepisy. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego nr 1907/2006 w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów definiuje arkusze danych bezpieczeństwa dla substancji chemicznych w krajach UE. Zgodnie z tym rozporządzeniem karta charakterystyki musi zawierać 16 obowiązkowych sekcji.

• Sekcja 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny oraz firmy/przedsiębiorstwa
• Sekcja 2: Identyfikacja zagrożeń
• Sekcja 3: Skład/informacja o składnikach
• Sekcja 4: Środki pierwszej pomocy
• Sekcja 5: Postępowanie w przypadku pożaru
• Sekcja 6: Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska
• Sekcja 7: Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie
• Sekcja 8: Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej
• Sekcja 9: Właściwości fizyczne i chemiczne
• Sekcja 10: Stabilność i reaktywność
• Sekcja 11: Informacje toksykologiczne
• Sekcja 12: Informacje ekologiczne
• Sekcja 13: Postępowanie z odpadami
• Sekcja 14: Informacje dotyczące transportu
• Sekcja 15: Informacje dotyczące przepisów prawnych
• Sekcja 16: Inne informacje

Karta charakterystyki sporządzona zgodnie z powyższymi wymaganiami, zawiera szczegółowe informacje o mieszaninie, jej składzie i właściwościach, a także o procedurach awaryjnych. Zwiększa ona bezpieczeństwo przy obchodzeniu się z materiałami niebezpiecznymi.

Kraje NAFTA

Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk (tzn. każdy kraj należący do NAFTA ma swoje własne przepisy dotyczące zawartości kart charakterystyki. Kraje UE sprzedające do krajów NAFTA są zobowiązane do dostarczenia dwóch kart charakterystyki wraz ze swoimi produktami. Jedną opartą na normach unijnych, a drugą na normie ANSI Z.400.1 2004 określającej zawartość kart charakterystyki w NAFTA. Zgodnie z dokumentem, karta taka musi zawierać informacje o:

• Składu i właściwości substancji chemicznych.
• Postępowania w sytuacjach awaryjnych
• Opis działań podejmowanych podczas zagrożenia
• Sposoby unikania zagrożeń